گروه حقوق بین‌الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
چکیده: (25 مشاهده)
زمینه و هدف:بررسی نسب اطفال ناشی از تلقیح مصنوعی با کمک شخص ثالث، از موضوعات جدیدی است که در دانش حقوق، مورد بررسی قرار می‌گیرد. از آنجا که به طور کلی سه عامل را در تحقق یک باروری می‌توان مؤثر دانست، هرگاه یکی از این سه عامل در بین زوجین خواهان توالد، وجود نداشته باشد، تلقی ایجاد می‌شود که با کمک شخص ثالثی که عامل مفقودشده در بین زوجین را دارا می‌باشد، آن عامل مهیا گردد. این عوامل سه‌گانه که هر یک ممکن است توسط شخص ثالثی کامل شود، شامل اسپرم، اوول و رحم (مکان پرورش نطفه) می‌باشد. در بررسی‌های انجام‌شده در میان منابع فقهی و فتاوی معتبر، آنچه که مبنای انتساب طفل به والدین اوست، اسپرم و اوول مرد و زنی می‌باشد که از ترکیب اسپرم و اوول آن‌ها نطفه اولیه طفل تشکیل می‌شود، لذا در این نوع از باروری مصنوعی در صورتی که شخص ثالث، دهنده اسپرم یا اوول باشد، در این صورت صاحب اسپرم یا اوول، به عنوان پدر یا مادر او تلقی می‌شود؛ با توجه به معضلاتی که این فرایند در رابطه با تحلیل نسب عرفی والد فرزند و آثار حقوقی وارد بر این لقاح، شایسته است به بررسی ابعاد این موضوع پرداخت. روش:این پژوهش با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و با بهره‌گیری از منابع فقهی، حقوقی و فتاوی معتبر، به بررسی نسب اطفال ناشی از تلقیح مصنوعی با کمک شخص ثالث پرداخته است. داده‌ها از طریق مطالعه کتابخانه‌ای جمع‌آوری شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته‌اند. ملاحظات اخلاقی:در این پژوهش، اصول اخلاقی پژوهش‌های علمی از جمله امانتداری در نقل قول‌ها، رعایت بی‌طرفی در تحلیل دیدگاه‌های مختلف و احترام به مبانی فقهی و حقوقی رعایت شده است. همچنین به حساسیت‌های اخلاقی و اجتماعی مرتبط با موضوع تلقیح مصنوعی توجه ویژه‌ای شده است. یافته‌ها: بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که در فقه اسلامی، نسب طفل عمدتاً به پدر و مادری که اسپرم و اوول را تأمین کرده‌اند، منتسب می‌شود. در مواردی که شخص ثالث در فرایند تلقیح مصنوعی دخالت دارد، تحلیل حقوقی و فقهی نسبت طفل با چالش‌هایی مواجه می‌شود. مهم‌ترین این چالش‌ها شامل مسائل مربوط به ارث، حضانت و هویت شرعی و قانونی کودک است. نتیجه‌گیری:تلقیح مصنوعی با استفاده از اسپرم یا اوول شخص ثالث، ابهامات حقوقی و فقهی متعددی در تعیین نسب کودک ایجاد می‌کند. با توجه به اهمیت این موضوع در جوامع اسلامی، لازم است قوانین شفاف و مشخصی برای تعیین نسب و حقوق کودکانی که از این طریق متولد می‌شوند، تدوین شود. همچنین آگاهی‌بخشی و توجه به ملاحظات اخلاقی و شرعی در این زمینه ضروری است.
Heidarian Dolatabadi M J. Analyzing the Descendants of Children Born of Fertility with the Help of a Third Party. HLJ 2024; 2 (2) :1-11 URL: http://healthlawjournal.ir/article-1-78-fa.html
حیدریان دولت آبادی محمدجواد. تحلیل نسب فرزندان حاصل از باروری‌های پزشکی با کمک شخص ثالث. مجله حقوق سلامت. 1403; 2 (2) :1-11
