1- گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران. 2- مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران.
چکیده: (532 مشاهده)
زمینه و هدف:هوش مصنوعی یکی از ابداعات بشری است که صرف نظر از مزیت‌های فراوان، مشکلاتی را علی‌الخصوص در بعد کیفری ایجاد نموده است. هوش مصنوعی به ایده‌های نوین در حوزه اختراعات دارویی با گرد هم آوردن حجم گسترده‌ای از داده‌ها می‌تواند در کشف داروها، تحقیقات و عوارض آن یاری رساند. در واقع ویژگی خاص هوش مصنوعی که به عنوان ابراز کاربردی به وسیله ربات‌ها و برنامه‌نویسان صورت می‌گیرد، حقوقدانان را در خصوص مسئولیت کیفری ناشی از نقض برخی از حقوق نظیر حق اختراع و حقوق مالکیت فکری که نیازمند ویژگی‌هایی چون ثبت، اصالت، نوآوری و مالکیت را با چالش مواجه می‌سازد. خلأ قانونی موجود، بعضاً در باب انتساب مسئولیت کیفری به ربات‌ها، سازندگان (طراحان) و بهره‌برداران را علی‌الخصوص در حوزه سلامت که اهمیت فراوانی دارد، با ابهام مواجه ساخته و از سوی دیگر طبق اصل قانونی جرم و مجازات، هیچ جرمی نباید بدون مجازات و جبران خسارت باقی بماند. روش:در این نوشتار با رویکردی تحلیلی ـ توصیفی علیرغم کمبود منابع دسته اول حقوقی در این باب، به بررسی مسئولیت کیفری نقض حق اختراع توسط هوش مصنوعی پرداختیم. ملاحظات اخلاقی:در کلیه مراحل نگارش مقاله پیش روی، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است. یافته‌ها: یافته‌های این نوشتار حاکی از آن است که علیرغم تأثیر گسترده هوش مصنوعی در حمایت از محصولات دارویی در قالب حق اختراع، در محدود مواردی موجب نقض اصول حق اختراع نظیر حق مالکیت و ثبت می‌شود، گرچه حق ابتکار و نوآوری را با بهره‌گیری از ربات‌ها در حوزه داده‌ها، یادگیری و عوارض پوشش می‌دهد. نتیجه‌گیری:چنین نتیجه گرفتیم که در انتساب مسئولیت کیفری به هوش مصنوعی در حق اختراعات دارویی به دلیل نبود اراده و اختیار برای ربات، وی را نه می‌توان در دسته اشخاص حقیقی و نه حقوقی قرارداد و ناچار باید به اراده و اختیار و البته قصد سازنده و استفاده‌کننده از رباب به عنوان مباشر و فاعل معنوی رجوع نمود.
Poormohamad M, Teymouri M. Criminal Liability Arising from Infringement of Pharmaceutical Patents by Artificial Intelligence. HLJ 2023; 1 (1) :1-14 URL: http://healthlawjournal.ir/article-1-50-fa.html
پورمحمد محمد، تیموری مهرداد. مسئولیت کیفری ناشی از نقض حق اختراعات دارویی توسط هوش مصنوعی. مجله حقوق سلامت. 1402; 1 (1) :1-14
