1- گروه حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران. 2- دانشکده حقوق، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، تهران، ایران.
چکیده: (285 مشاهده)
زمینه و هدف:کارآزمایی بالینی یکی از مهم‌ترین و شایع‌ترین پژوهش‌های مداخله‌ای یا تجربی بوده که در راستای بهبود وضعیت درمانی بیماران و یا به جهت پیشرفت علم پزشکی انجام می‌شود. به سبب اهمیت موضوع و جلوگیری از ورود آسیب و عوارض مهلک نسبت به آزمودنی‌های انسانی و حمایت از حق بر سلامت بیماران، نیاز است که قانونگذار ایران، بستر مداخلات کیفری و رسیدگی افتراقی به جرائم ارتکابی در این نوع از تحقیقات پزشکی را فراهم آورده و در راستای حمایت از حقوق بیماران و تحقیقات پزشکی، به قصور احتمالی محقق نیز رسیدگی شود. در این مقاله، با بررسی قوانین و مقررات ملی و فراملی در خصوص کارآزمایی‌های بالینی، سعی بر آن داریم تا ضمن بیان چالش‌های تقنینی موجود، سیاست کیفری متناسب با الگو‌های استاندارد جهانی ارائه شود. روش:این پژوهش از نوع نظری بوده و روش آن به صورت توصیفی ـ تحلیلی می‌باشد و شیوه جمع‌آوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای و با مراجعه به اسناد، کتب و مقالات علمی صورت گرفته است. ملاحظات اخلاقی:در تمام مراحل پژوهش، ضمن رعایت اصول امانتداری و بی‌طرفی، اصالت متون و صداقت نیز رعایت شده است. یافته‌ها:با توجه به مخاطرات احتمالی علیه آزمودنی‌های انسانی و همچنین رعایت حقوق بیماران، لازم است که قانونگذار نگاه ویژه‌ای به کارآزمایی‌های بالینی داشته و جهت جلوگیری از ورود هرگونه آسیب و خطری، صرفاً به عمومات مسئولیت کیفری بسنده نکرده و قوانین و مقررات کیفری مختص به این نوع از تحقیقات پزشکی را وضع نماید. نتیجه‌گیری:مسلماً انجام کارآزمایی‌های بالینی یا به طور کلی انجام هرگونه تحقیقات زیست‌پزشکی برای دستیابی به مداخلات درمانی، امری اجتناب‌‌ناپذیر بوده، لکن این مهم چیزی از ضرورت توجه به سلامت بیماران نمی‌کاهد. همچنین در کارآزمایی‌های بالینی که با هدف پیشرفت علم پزشکی انجام می‌شود، قوانین موضوعه باید به نحوی باشد که به متقاضیان شرکت در کارآزمایی، صرفاً به عنوان یک آزمودنی نگریسته نشود. به همین جهت ضروری است که قانونگذار، جهت اتخاذ سیاست کیفری کارآمد، در راستای استاندارد‌های حرفه‌ای که در گستره بین‌المللی توسط سازمان جهانی بهداشت یا شورای بین‌المللی سازمان‌های علوم پزشکی تدوین شده است، همسو شده و تدابیر تقنینی، قضایی و اجرایی پویا و متناسب با اقتضائات روز در راستای حمایت کیفری از حقوق بیماران را تصویب نماید.
Samavati Pirouz A, Daroudi H. Iran's Criminal Policy Regarding Clinical Trials in the Light of International Documents. HLJ 2023; 1 (1) :1-13 URL: http://healthlawjournal.ir/article-1-43-fa.html
سماواتی پیروز امیر، درودی هاشم. سیاست کیفری ایران در قبال کارآزمایی‌های بالینی در پرتو اسناد بین‌المللی. مجله حقوق سلامت. 1402; 1 (1) :1-13
