1- گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران. 2- گروه حقوق، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.
چکیده: (348 مشاهده)
زمینه و هدف:تروریسم بیولوژیک انتشار عوامل بیولوژیکی برای ایجاد بیماری یا مرگ در افراد، حیوانات یا محیط زیست به شکل عامدانه با هدف وحشت‌آفرینی و وادارساختن دولت یا سازمان بین‌المللی به انجام عملی بر اساس نگرشی سیاسی، ملی یا مذهبی تعریف شده است. آسیب‌پذیری بالقوه در برابر بیوتروریسم بسیار جدی است، در ایالات متحده در سال 2001 چهار نامه ارسالی حاوی باکتری سیاه زخم، منجر به بیماری 22 نفر، مرگ 5 نفر و 23 میلیون دلار هزینه برای پاکسازی اماکنی گردید که در معرض آلودگی قرار گرفته بودند، لذا با توجه به نتایج مرگبار این حملات باید مبارزه کیفری همه‌جانبه با آن در بعد داخلی و بین‌المللی مورد توجه باشد، اما چالش‌های جدی نیز در جنایت علیه بشریت دانستن آن،وجود دارد. روش:این مقاله به روش توصیفی ـ تحلیلی باجمعآوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای و با مراجعه به اسناد، کتب و مقالات انجام گرفته است. ملاحظات اخلاقی:دﺭ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎﻱ ﺍﺧﻼﻗﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪﺍﻱ ﺷﺎﻣﻞ ﺍﺻﺎﻟﺖ ﻣﺘﻮﻥ، ﺻﺪﺍﻗﺖ ﻭ ﺍﻣﺎﻧﺘﺪﺍﺭﻱ ﺭﻋﺎﻳﺖ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. یافته‌ها: چنانچه حملات تروریستی بیولوژیکی واجد تعریف ماده 7 اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی در قالب در یک حمله «گسترده» یا «سازمان‌یافته» بر ضد یک «جمعیت غیر نظامی» و با «علم به آن حمله» ارتکاب یابند، می‌تواند جنایت علیه بشریت به شمار آید و مطابق قطعنامه 1540 شورای امنیت (2004 م.)، چارچوبی برای کشورها ایجاد می‌شود تا از توسعه، دستیابی، ساخت، یا انتقال سلاح‌های هسته‌ای، شیمیایی یا بیولوژیکی توسط بازیگران غیر دولتی نیز جلوگیری کنند، اما مبارزه با تروریسم بیولوژیک از جهات فنی و تخصصی نیاز به واکنش همزمان ملی و بین‌المللی دارد. این حملات به علت ایجاد تلفات زیاد، ایجاد عوارض طولانی‌مدت، انتشار سریع، عدم وجود سیستمهای شناسایی کارآمد، گسترش احساس ناامنی، وجود دوره نهفته، هزینه‌های ارزان و دسترسی آسان، توسط گروه‌های تروریستی با اقبال فزاینده‌ای مواجه است. به همین جهت جرم‌انگاری این حملات هم در قوانین داخلی و هم در تعهدات بین‌المللی اهمیت دارد و واکنش حقوقی صرف نیز در مبارزه کافی نیست، بلکه ابعاد همکاری بین‌المللی شامل اقدامات فنی، پزشکی و امنیتی نیز شود. نتیجه‌گیری:بیوتروریسم یک تهدید جدی از سوی گروه‌های تروریستی است و نقطه تلاقی حقوق بین‌الملل و حقوق بشر (حق حیات حق، حق بر سلامت و بر محیط زیست سالم) در حوزه تهدید علیه امنیت ملی، بین‌المللی، نقض حقوق بشر و صلح به شمار می‌آید، لذا در بعد کیفری مسأله جرم‌انگاری، صلاحیت محاکم، معاضدت بین‌المللی و در بعد حقوق مخاصمات مسلحانه، تلفات شدید غیر نظامیان،حمایت از قربانیان، امکان رسیدن حملات تروریستی به آستانه حمله مسلحانه، عمل به مثابه سلاح کشتار جمعی و عدم امکان رعایت قواعد ناظر بر حقوق مخاصمات مسلحانه را مطرح می‌کند، این موضوعات لزوم جرم‌انگاری، اتخاذ سیاست کیفری مؤثر و معاضدت بین‌المللی را طلب می‌کند. گذشته از اقدامات حقوقی، همکاری در حوزه بهداشت نیز در پاسخگویی مؤثر و موفقیت‌آمیز به یک حمله بیوتروریستی ضروری است.
Mirbod L, Khakzad Shahandashti M. International Cooperation in Combating Biological Terrorism as a Crime against Humanity. HLJ 2023; 1 (1) :1-19 URL: http://healthlawjournal.ir/article-1-37-fa.html
میربد لیلا، خاکزاد شاهاندشتی محسن. همکاری بین‌المللی در مبارزه با تروریسم بیولوژیک به مثابه جنایت علیه بشریت. مجله حقوق سلامت. 1402; 1 (1) :1-19
