گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران؛ دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی مازندران، ساری، ایران.
چکیده: (13 مشاهده)
زمینه و هدف:مفهوم حقوق سلامت، امروزه به عنوان یکی از بنیادی‌ترین ارکان حقوق بشر و سیاستگذاری اجتماعی، در بستر تحولات تاریخی، فلسفی و فناورانه دستخوش تحولاتی اساسی شده است. در پایان، بر لزوم هم‌افزایی میان سیاستگذاری حقوقی و اخلاق پزشکی و اهمیت نگاه آینده‌نگر و مشارکت‌محور جهت تحقق عادلانه حق سلامت تأکید می‌شود. روش:این پژوهش با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است. ملاحظات اخلاقی:تمام ملاحظات اخلاقی در نگارش این مقاله رعایت شده است. یافته‌ها: این مقاله، ضمن تبیین ریشه‌های تاریخی و فرهنگی این حق از تمدن‌های باستان تا جهان معاصر، به بررسی مبانی فلسفی آن در قالب دوگانه حق سلبی و ایجابی، و نیز تحلیل تطبیقی میان سه سنت لیبرالیسم، سوسیالیسم و جهان‌بینی‌های دینی می‌پردازد، بدین‌ترتیب مرزهای دخالت دولت و فرد، جایگاه عدالت توزیعی و مسأله کرامت انسانی در پیوندی میان نظریه و عمل به بحث گذاشته می‌شود. همچنین مقاله با پرداختن به چالش‌های نوظهور همچون جهانی‌شدن سلامت، ورود فناوری‌های نوین (سلامت دیجیتال، هوش مصنوعی) و نقش عدالت بین‌نسلی و محیط زیست، گستره مفهومی حقوق سلامت را توسعه می‌دهد. نمونه‌هایی از سیاستگذاری‌های ملی و بین‌المللی، مسائل گروه‌های آسیب‌پذیر و بیان تجربه‌های عملی (از جمله همه‌گیری کووید-۱۹ و نمونه‌های پرونده‌های قضایی) جایگاه حقوق سلامت را در عرصه اجرا و چالش‌های پیش رو نشان می‌دهد. نتیجه‌گیری:در این مقاله، بر لزوم هم‌افزایی میان سیاستگذاری حقوقی و اخلاق پزشکی و اهمیت نگاه آینده‌نگر و مشارکت‌محور جهت تحقق عادلانه حق سلامت تأکید می‌شود.
Ehsanpour S R. The Evolution of the Concept of Health Rights: From Historical Foundations to Philosophical Genealogy and Contemporary Challenges. HLJ 2024; 2 (2) :1-20 URL: http://healthlawjournal.ir/article-1-124-fa.html
احسان‌پور سیدرضا. تحول مفهوم حقوق سلامت: از مبانی تاریخی تا تبارشناسی فلسفی و چالش‌های معاصر. مجله حقوق سلامت. 1403; 2 (2) :1-20
