1- گروه علوم و مهندسی صنایع غذایی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران. 2- گروه علوم و مهندسی صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
چکیده: (104 مشاهده)
زمینه و هدف:کنوانسیون حقوق کودک (CRC) اذعان میکند که همه کودکان تا ۱۸سالگی، از حقوق سلبناپذیری ـ که ذات کرامت انسانی است ـ برخوردارند، از جمله حق دسترسی به غذای سالم و تغذیه کافی، حق عدم تبعیض و حق در نظرگرفتن منافع خود در تمام اموری که بر آنها تأثیر میگذارد. اجرای حق کودکان برای تغذیه کافی لزوماً به معنای ایجاد برنامههای جدید نیست، بلکه به معنای اطمینان از دریافت خدمات تغذیهای است که حق آنهاست. سوءتغذیه، در تمام اشکال آن، نقض حقوق کودکان است، از جمله کوتاهی قد، لاغری مفرط، کمبود ریزمغذیها، اضافه وزن و چاقی و عدم کنترل کیفیت و ایمنی غذای کودکان.سوءتغذیه کودکان با سایر عوامل اجتماعی تعیینکننده سلامت، مانند بیثباتی اقتصادی و دسترسی ضعیف به مراقبتهای بهداشتی و سایر حمایتهای اجتماعی همراه است. غنیسازی مواد غذایی ضروری جیره غذایی کودکان و بزرگسالان با ید، انواع ویتامینها و آهن از دهههای پیش توسط دولتها به اجرا درآمده است. غنیسازی در سطوح کشاورزی و صنعتی میتواند به جبران کمبود ریزمغذیها در جیره غذایی کودکان کمک کند. تولید شیرهای خشک مشابه شیر مادر و کنترل کیفی و ایمنی غذای کودک، منجمله کنترل دوز مصرف سموم و آلایندهها از اساسیترین نگرانیهای تغذیهای در خصوص کودکان میباشد. روش:روش مطالعه مرور سنتی (Traditional Review) بوده و برای جستجوی واژگان کلیدی از موتور جستجوگر گوگل اسکالر (Google Scholar) استفاده گردیده است. مطالعات مذکور از پایگاه دادههای علمی «ساینس دایرکت (ScienceDirect)»، «اسکوپوس (Scopus)» و «پاب مد (PubMed)» با واژگان کلیدی «کمبود ریزمغذیها»، «سو تغذیه» و «فرمولاسیون مواد غذایی» جستجو شده و با گزارشات مستند صندوق کودکان ملل متحد (UNICEF) تکمیل گردیدهاند. ملاحظات اخلاقی:در پژوهش حاضر جنبههای اخلاقی مطالعه کتابخانهای شامل اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است. یافتهها:یافتهها نشان میدهد که کودکان به دلیل سیستم گوارش و سیستم ایمنی توسعهنیافته خود، بیشتر در معرض ناامنی غذایی هستند. در این زمینه، مسئولیت دولتها این است که دادههای حیاتی را برای نظارت بر تغذیه، نقشهبرداری از مناطق ناامن و هدف قراردادن دقیق گروههای آسیبپذیر از طریق سیاستهای آگاهانه فراهم کنند. علاوه بر این، وعدههای غذایی کودکان باید تا حد امکان متنوع باشد و فقط بر اساس یک گروه غذایی (مثلاً برنج) نباشد تا دوز عناصر سمی از سطح استاندارد تجاوز نکند. ارائه آموزش به والدین و کودکان در مورد چگونگی محدودکردن مصرف محصولات با خطرات بالقوه برای سلامتی و ترویج تکنیکهای مناسب پخت و پز که اثرات منفی بر سلامتی را به حداقل میرساند، بسیار مهم است. نتیجهگیری: سوءتغذیه پدیدهای است که اغلب به عنوان نتیجه عدم محافظت از حقوق اساسی بشر به دلیل اقدامات و پاسخگویی ناکافی حاکمیتها تلقی میشود. رویکردهای مبتنی بر حقوق بهبود محیط غذایی کودکان و تغذیه کافی و سالم برای تضمین دسترسی عادلانه جمعیتهای حاشیهنشین و آسیبپذیرکه به طور نامتناسبی تحت تأثیر سوءتغذیه قرار دارند، به وعدههای مغذی، حیاتی است. تنوع غذایی در کودکان میتواند به طور غیر مستقیم در کاهش خطر قرارگرفتن در معرض آلایندهها و کمبود مواد مغذی نقش داشته باشد، وعدههای غذایی کودکان باید تا حد امکان متنوع باشند. به نظر میرسد آموزش والدین و کودکان در مورد چگونگی محدودکردن محصولاتی که خطرات بالقوه برای سلامتی دارند و ترویج تکنیکهای مناسب پخت و پز و آمادهسازی که اثرات منفی بر سلامتی را به حداقل میرسانند، مهم است. زمانی که مفهوم «حق» در سیاستگذاری مطرح شود، منطق تنظیم محیطهای غذایی ناسالم دیگر صرفاً بر این اساس که کودکان نیازهای اولیه دارند، ناشی نمیشود، بلکه از این واقعیت ناشی میشود که آنها «حقوق مطلق» دارند. سیاستگذاری مبتنی بر حقوق، تعهد دولتها را برای احترام، حفاظت و تحقق این حقوق برای همه کودکان برجسته میکند و استدلالهای جدید و قدرتمندی را برای غلبه بر تلاشها برای به تأخیرانداختن، انحراف و تفرقهانداختن در سیاستگذاری ارائه میدهد.
Karimi R, Hosseinzadeh D. Safety and Quality Challenges of Food Formulas and the Responsibility of Governments in Compensating for Micronutrient Deficiencies in Adequate and Healthy Nutrition for Children. HLJ 2025; 3 (3) :1-11 URL: http://healthlawjournal.ir/article-1-113-fa.html
کریمی رضا، حسینزاده درسا. چالشهای ایمنی و کیفیت فرمولهای غذایی و مسئولیت دولتها در جبران کمبود ریزمغذیها در تغذیه کافی و سالم کودکان. مجله حقوق سلامت. 1404; 3 (3) :1-11
